ارزیابی میزان روغن، عملکرد روغن و محتوای کلروفیل دانه در مراحل مختلف رسیدگی ارقام کلزا

به منظور ارزیابی کیفیت دانه کلزا در مراحل مختلف رسیدگی، آزمایشی در سال‌های زراعی 84-1382 به مدت دو سال در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. در این تحقیق، شش رقم تجاری کلزا به نام‌هایLicord ،SLM046 ،Okapi ،Orient ، Zarfam و Opera و پنج زمان برداشت شامل برداشت در مراحل 50 ، 60 ، 70 ، 80 و 90 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقه اصلی در نظر گرفته شدند. این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید که در آن رقم به عنوان عامل اصلی و زمان برداشت به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. میزان کلروفیل دانه، میزان روغن، عملکرد روغن دانه و میزان رطوبت دانه با استفاده از روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب نشان داد که اثر رقم بر چهار صفت مذکور در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. رقمOkapi با میانگین 3/2 میلی‌گرم بر کیلوگرم، کمترین میزان کلروفیل دانه و با میانگین 1661 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد روغن دانه را به خود اختصاص داد و از این جهت نسبت به سایر ارقام مورد ارزیابی، برتری معنی‌داری داشت. همچنین دو رقم Okapi و Zarfam به ترتیب با میانگین 7/48 و 0/48 درصد، بالاترین میزان روغن دانه را دارا بودند. اثر زمان برداشت نیز بر این صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. برداشت در مرحله 80 درصد رسیدگی با میانگین 9/1 میلی‌گرم بر کیلوگرم، کمترین میزان کلروفیل دانه را نشان داد، در حالی که بیشترین عملکرد روغن دانه با میانگین 1548 کیلوگرم در هکتار مربوط به برداشت در مرحله 90 درصد رسیدگی بود. اثر متقابل رقم و زمان برداشت بر میزان کلروفیل دانه و میزان رطوبت دانه نیز در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که در برداشت مستقیم کلزا ، مرحله رسیدگی 90 درصد و در برداشت غیر مستقیم مرحله رسیدگی 70 تا 80 درصد جهت حفظ کیفیت و به حداقل رساندن افت محصول مناسب‌تر می باشد.